Mooimakers trapt nationale bewustwordingsactie tegen zwerfvuil af in Oostende

Netheid is een prioriteit voor Stad Oostende en het ondersteunt daarom graag de sensibiliseringsactie van Mooimakers. Vandaag lanceerde Mooimakers in Oostende haar nieuwe peukencampagne. Fietsend op een heuse peukenbakfiets, wandelend op de zeedijk en occasioneel ook op het strand, zal de crew van Mooimakers een zomer lang mensen sensibiliseren om het netjes te houden.

Jaarlijks komen er 4.500 miljard sigarettenpeuken terecht in het milieu. Dat klein zwerfvuil zorgt voor een grote milieuproblematiek. Via een tour met een peukenbakfiets langs de Belgische kust geeft Mooimakers deze zomer het startschot van haar campagne tegen sigarettenpeuken op de grond. Bij de bakfiets kunnen mensen hun peuk kwijt en krijgen ze een zakasbakje aangeboden. Eerste stop: Oostende.

De gevolgen van het niet juist weggooien van peuken zijn zorgwekkend, zoals ook de Wereldgezondheidsorganisatie vaststelt: de minuscule microplastics uit de filter van sigaretten komen terecht in dierenmagen en vogelnestjes. Ze zijn zelfs terug te vinden op de bodem van Marianagoot, de diepste geul ter wereld. Ze vervuilen gemiddeld 100 liter water. OVAM (de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) bevestigt eveneens dat 41% van het ingezamelde aantal stuks zwerfvuil bestaat uit sigarettenpeuken. Mooimakers en Oostende ondernemen dus actie!

En route met de bakfiets richting sensibilisering

Met een bakfiets trekt Mooimakers, het Vlaamse initiatief tegen zwerfvuil en sluikstort van de OVAM, Fost Plus en de VVSG, langs de Belgische kust om rokers aan te sporen om hun peuken achter te laten in de peukenbakfiets. Daar krijgen ze bovendien een zakasbakje waar ze hun peuken op de juiste manier kunnen wegdoen. De organisatie hoopt op deze manier mensen te sensibiliseren dat peuken niet op de grond horen of in het rioolputje, maar ze op de correcte manier weg te gooien.

Oplossingen zijn meerledig: boetes en meer peukenrecipiënten

Uit een bevraging van Mooimakers blijkt dat 83% van de Vlamingen zich ergert aan sigarettenpeuken in het straatbeeld. Dé mirakeloplossing voor dit probleem bestaat niet. Het is eerder een combinatie van zaken die op termijn zouden leiden tot een vermindering van het aantal peuken op de grond. Met stip op één als oplossing volgens de bevraging: strenge boetes. Acht op tien Vlamingen (waaronder zeven op tien rokers) gelooft dat handhaving en boetes uitdelen het probleem zullen indijken.

Schepen van Handhaving Maxim Donck: "Sinds het begin van de legislatuur werd beslist om hard in te zetten tegen sluikstorten. In het voorjaar 2021 lanceerden we ons peukenplan waarbij een nultolerantie gehanteerd wordt op het weggooien van peuken. We zijn erg trots om twee jaar na onze start te horen van onze diensten dat hun schoonmaakmachines verbluffend minder sigarettenpeuken moeten opzuigen in het stadscentrum! We weten echter ook dat we moeten blijven inzetten op zowel sensibilisering, zoals deze actie met Mooimakers maar zeker ook handhaving. Beiden samen zorgen voor dit sterk resultaat."

Naast sensibilisering, zet de OVAM deze zomer ook in op de handhaving van zwerfvuil. De anonieme zwerfvuilhandhavers hebben de bevoegdheid om overtredingen vast te stellen wanneer ze iemand betrappen op het weggooien van een peuk, een blikje of ander afval op straat. “Uit onderzoek van Mooimakers en de OVAM blijkt dat de combinatie van sensibiliseringscommunicatie en handhaving een postief effect heeft op de hoeveelheid zwerfvuil. Vandaar dat we deze tweesporen-aanpak deze zomer ook aan de kust toepassen”, aldus Jan Verheyen van Mooimakers. “Uit cijfers van 2022 blijkt dat maar liefst 90% van de overtredingen gaat over het weggooien van peuken.”

“Wat je weggooit onderweg, kom je zelf ook weer tegen”

Met die tagline maakt Mooimakers deze zomer mensen bewust van de vervuiling van een peuk op de grond. Stel je maar eens voor dat je een peuk tussen je tenen krijgt omdat je teenslippers aandoet. Wie een peuk weggooit omdat er geen peukenrecipiënt in de buurt is, denkt misschien dat hij weinig kwaad doet met deze kleine daad. Helaas spreken de cijfers dat tegen: volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) zou niet minder dan twee van de drie opgerookte peuken in onze omgeving terechtkomen.

Uit onderzoek van OVAM blijkt ook dat 41% van het aantal ingezamelde stuks zwerfvuil bestaat uit sigarettenpeuken. In gewicht is dit minder dan de helft, maar zelfs dan blijft de impact groter dan je je kan voorstellen. Met 3,4 g filtergewicht per pakje sigaretten, spreken we over naar schatting 845.000 ton peuken dat jaarlijks wereldwijd in de wijde natuur terechtkomt.

Daarbij komt dat sigarettenfilters allesbehalve biologisch afbreekbaar zijn. Ze bestaan uit acrylacetaat, een kunststof die erg traag afbreekt. Pas na 10 tot 15 jaar blijft er schijnbaar niks meer van over, maar schijn bedriegt. Want het plastic dat de filters bevatten, is niet echt ‘vergaan’, het is afgebroken tot microplastics. De micro- en nanoplastics zweven als minuscule deeltjes rond in het water, waardoor ze in de magen van vissen en andere waterorganismen terechtkomen.

“We voelen ons als Vlaams initiatiefnemer tegen zwerfvuil en sluikstort ​ verantwoordelijk om rokers er op te wijzen ​ dat peukenafval in de natuur een groot probleem is. Met deze bakfiets kunnen we deze zomer ​ mensen sensibiliseren en hen aanspreken over de schade van sigarettenpeuken. Tijdens de zomermaanden vertoeven tenslotte heel wat vakantiegangers aan de zee, dat is het ideale moment om zoveel mogelijk mensen te bereiken. Zo brengen we hopelijk snel verandering in deze trend”, zegt Jan Verheyen, woordvoerder Mooimakers.

Strijd tegen sigarettenpeuken

Stad Oostende levert zelf al heel wat inspanningen. Zo werden alle vuilnisbakken uitgerust met een peukenring waarop je je sigaret kan uitdoven voor je die in de vuilnisbak gooit. Daarnaast werden in het stadscentrum ook peukenzuilen geplaatst waarin je je sigarettenpeuk kan achterlaten. Andere initiatieven zijn onder meer de 100 sjablonen die op straat en aan rioolkolken werden gespoten met ​ de boodschappen ‘Peuk op de grond ? Dat is dan € 350’ en ‘Hier begint de zee’. ​ Een fraaie muurschilderij in de uitgaansbuurt neemt de boodschap mee tot in het nachtleven.

De netheidscampagne blijft met de slogan 'Wie doet dat nu?' de inwoners en bezoekers confronteren met ongewenst gedrag. 40 mobiele borden kunnen die boodschap meenemen doorheen de hele stad.

Het eigen beachteam zal dagelijks zakasbakjes uitdelen en sensibiliseren op het rookvrij strand. Ook de gemeenschapswachten en gemeentelijke vaststellers delen zakasbakjes uit, dit gedurende het ganse jaar. In totaal werden sinds juli 2022 al 4.000 zakasbakjes verdeeld.

Tim Corbisier van Propere Strandlopers is alvast tevreden over de geleverde inspanningen: "Proper Strand Lopers is tevreden met de campagne die Oostende tot nu toe heeft gevoerd om peuken te weren uit het straatbeeld. Eerdere steekproeven wezen uit dat er dagelijks gemiddeld 100 peuken werden gevonden op 100m strand. Hoewel peuken in volume slechts een klein deel vormt in de strijd tegen zwerfvuil hopen we dat dit een start kan zijn om ook de grotere fracties op strand te handhaven. Aan de strandcabine van Proper Strand Lopers zullen we ook een stap verder gaan in preventie door een peukenhouderplank waar men peukenhouders kunnen lenen en vol terugbrengen."