© Maxim Roose
De Koninklijke Gaanderijen werden in 1905 voltooid. Ze zijn ongeveer 400m lang en dienden om de gegoede burgers tijdens hun wandeling tegen zon en regen te beschermen. Sinds 08 september 2025 staan de Koninklijke Gaanderijen in werfstellingen en konden de langverwachte restauratiewerken eindelijk van start gaan. Dit is de eerste stap in de heropleving van deze iconische plek en dus een belangrijk startpunt binnen het bredere restauratietraject van de volledige site. De restauratie van de Koninklijke Gaanderijen zal tegen het bouwverlof van 2026 grotendeels afgewerkt zijn.
Publieke partners - Vlaanderen, Stad Oostende en PMV - en de private partner - Restotel - werken nauw samen en concretiseren momenteel de afspraken om in de tweede helft van 2026 te kunnen starten met de voorbereidingen van de restauratie van het Thermae Palace Hotel.
Verder heeft Stad Oostende de eerste stappen gezet in de procedure voor een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) voor de creatie van een Parc Royal rond de volledige site. De private partner betuigt eveneens haar volledige steun aan dit initiatief.
De werken aan de Koninklijke Gaanderijen zitten ondertussen op kruissnelheid. Vlaams minister van Toerisme Melissa Depraetere ging daarom een kijkje nemen op de werf.
Een volwaardige hotel- en welnessfunctie voor het Thermae Palace
Na de restauratie van de Koninklijke Gaanderijen, is ook het Thermae Palace Hotel aan de beurt. Door terug te grijpen naar een volwaardige hotel- en wellnessfunctie, uitgebaat door de private partner, ontstaat geen langdurige financiële verplichting voor de Stad Oostende of Vlaanderen. De investeringslasten worden daardoor op een evenwichtige manier verdeeld tussen publieke en private partners. De Vlaamse Regering voorziet de nodige subsidies, aangevuld met substantiële financiële bijdragen van PMV en de private partner, om de restauratie van het Thermae Palace Hotel te realiseren.
Ben Weyts, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed: "De Koninklijke Gaanderijen liggen pal op de zeedijk en zijn daarom tot ver buiten Oostende bekend en geliefd. Daarom was het zo pijnlijk dat dit prachtige en heel zichtbare erfgoed jarenlang gestut moest worden. Het leek bij momenten wat bouwvallig en veel van de charme was aan het verdwijnen. Nu is er eindelijk beweging op deze belangrijke werf. De Koninklijke Gaanderijen worden weer hersteld in hun oude glorie, zodat ze ons weer kunnen herinneren aan boeiende hoofdstukken uit het verhaal van Vlaanderen."
Werken in fasen aan de Koninklijke Gaanderijen
Ondertussen is de restauratie van de Koninklijke Gaanderijen in volle gang. De partners werken voor de restauratie samen met architectenbureau Felix & Partners en aannemer Artes Woudenberg. Met precisie, passie en heel wat ervaring in ambachtelijk werk brengen ze de Koninklijke Gaanderijen weer tot leven.
Er werd gestart met de Gaanderijen aan de rechterkant van het Thermae Palace. Binnenkort zullen ook de werken aan de Gaanderijen aan de linkerkant van het hotel op een gelijkaardige manier starten. De aannemer werkt van boven naar beneden.
Op het dak is er een nieuwe betonplaat en nieuwe dakbedekking nodig. De Gaanderijen moesten jarenlang gestut worden omdat er te veel gewicht geplaatst was op het dak. Eerst moet op het dak van beide Gaanderijen beton van 40 cm dik verwijderd worden, dan komt er een nieuwe betonplaat die de draagstructuur terug moet garanderen. Hiervoor dienen er maar liefst 15.000 chemische ankers te worden geplaatst (voor beide zijden) die de oude betonplaat ophangt aan de nieuwe. Alles wordt dan voorzien van een nieuwe dakbedekking. De nieuwe betonplaat verdeelt het gewicht beter over de bestaande structuur waardoor de schoren straks eindelijk wegkunnen.
Eenmaal het dak terug waterdicht is, start het betonherstel onder andere van het plafond. Vervolgens is het pleisterwerk aan de beurt en daarna kan dan begonnen worden aan de restauratie van de iconische tegelvloer. De rotondes aan de uiteinden van de Gaanderijen krijgen een grondige interieurrenovatie.
Charlotte Verkeyn, eerste schepen van Oostende: "Met de restauratie van de Koninklijke Gaanderijen en het Thermae Palace zetten we als stadsbestuur in op een duurzame herwaardering van ons erfgoed, met respect voor historische identiteit én oog voor economische vitaliteit. Door samenwerking realiseren we een toekomstbestendig project dat erfgoed, toerisme en stadsontwikkeling verenigt."
Toelichting bij het werfbezoek: ambacht in actie
Restaureren betekent vooral ook veel ambachtelijk werk. Er is dus een specifieke kennis nodig om bepaalde elementen er weer te laten uitzien als vroeger. De natuursteen van de gevel is er één van. Sommige delen moeten hersteld of vervangen worden. De rest wordt gereinigd met stoom, want de natuursteen is heel korrelig en kan niet gezandstraald worden. Eventuele nieuwe stukken natuursteen worden identiek nagemaakt in de steenkapperij van Artes-Woudenberg.
Ook het schrijnwerk wordt volledig vernieuwd. De aannemer werkt daarvoor met oude foto's. Samen met Stad Oostende en Onroerend Erfgoed Vlaanderen werd een uitgebreide studie gedaan om de nieuwe ramen zoveel mogelijk te laten lijken op het historische schrijnwerk.
De oude vloertegels worden zo veel mogelijk hergebruikt, en worden aangevuld met nieuwe tegels die bijna exact zijn qua vorm, kleur en dikte. Het patroon van de oude tegels werd hiervoor digitaal ingescand.
Het smeedwerk, zoals de balustrade op het dak, wordt gereinigd en opnieuw gelakt. De banken ten slotte worden vervangen door een model dat historisch correct is. Nadien wordt alles geschilderd. Daarvoor is een kleurenonderzoek nodig voor zowel de banken, het schrijnwerk en de muren.
Het is uitdagend om ervaren restaurateurs te vinden die de specifieke ambachten onder de knie hebben. Daarom geeft Artes Woudenberg zelf ook opleidingen rond restaureren, op de werf. Ze werken ook samen met scholen zoals het VTI in Oostende. Tijdens de meewerkdagen kunnen de leerlingen onder toezicht meemaken hoe het is om restauratiewerken uit te voeren. Zo kunnen jongeren proeven van de verschillende aspecten van restauratie, leren en getriggerd worden door deze specifieke ambachten.
Parc Royal: een groen stadspark-van-de-toekomst
Na de afbraak van het voormalig zwembad op de site kwam er opnieuw een grote open ruimte vrij achter de Koninklijke Gaanderijen, het Thermae Palace en de Drie Gapers. Stad Oostende grijpt nu deze unieke kans om die plek opnieuw in te richten, samen met de Oostendenaars en lokale stakeholders. Daarbij zal meteen ook een veel ruimere ontwikkeling opstarten: de aanleg van een heus 'Parc Royal', van aan de zee, de Venetiaanse Gaanderijen tot de Wellingtonrenbaan.
Het hedendaagse park met zicht op zee wordt beeldbepalend voor het Westerkwartier, verbindend voor de Oostendenaar en uniek in beleving aan de Belgische kust. 'Parc Royal' is eveneens een concrete stap in het klimaatadaptatieplan van Oostende. Het park zal bijdragen aan een groene, hittebestendige en waterrobuuste stad: klaar voor de toekomst. Zo wordt het tevens een plek voor rust en welzijn. De site leent zich daarnaast ook perfect om het koloniale verleden van België en de rol van Leopold II te duiden en dekolonisatie een plek te geven in Oostende. Parc Royal vormt de kroon op het werk van de heropwaardering van de volledige site rond de Koninklijke Gaanderijen en het Thermae Palace Hotel.
De restauratie van de Koninklijke Gaanderijen kan gevolgd worden via www.oostende.be/thermaepalace.
